ԲԱՐև ՀԱՅԵՐ ՋԱՆ

ԾՆՈՂԱԿԱՆ ՍԵՐԸ
Հովհանես Շիրազ

Ձյուն ձնեռ էր. կտուրն ելել,
Ձյուներն էի թափում ցած,
Քրտնել էի, շորերս հանել
Ու դեռ բարակ «մի շապկանց»՝
Ձյուներն էի թափում ցած։

Հանկարծ մայրս, երբ ինձ տեսավ՝
Հագիս բարակ մի շապիկ,
Ծնկին զարկեց, վայ-վույ ասավ,
- Ի՞նչ ես արել, իմ բալիկ։
Ու՞ր ես քրտնած շորորդ հանել,
Կապուտկել ես, իջիր ցած,
Բայց ես թափում ձյուները դեռ,
Ձյունի մեջ էլ քրտնած՝
Չէի ուզում իջնել ցած...

Այնինչ մայրս գոռում-լալիս,
Մեկ էլ տեսա՝ մտավ ներս
Ու դուրս բերեց բարուր-բալիս,
Ասես կտրից ընկա ես.
Ու գոռացի մորս վրա,
Ա՜խ, չորանար թող լեզուս...
- Ու՜ր դուրս բերիր, նե՛րս տար իսկույն,
Մրսե՜ց, ներս տար մերկ որդուս։

Ու մայրիկս, մոտիկ գալով,
Փայփայելով իմ որդուն,
- Ախ, բալիկ ջան,- ասաց լալով,-
Մի՛ բարկանա վրաս դուն,
Չէ՞որ դու էլ իմ բալիկն ես,
Նրա համար դուրս բերի,
Որ քեզ տեսնես, ինձ էլ խղճաս.
Դու էլ ի՛մն ես, ցա՛ծ արի...

Որդիս, քեզ ի՞նչ կտակեմ...
Հովհանես Շիրազ

Որդիս, քեզ ի՞նչ կտակեմ, ի՞նչ կտակեմ, իմ բալիկ,
Որ ինձ հիշես վշտի մեջ, թե խինդի մեջ քո գալիք.
Գանձեր չունեմ, բայց գանձն ի՞նչ, գանձը լույսն էր աչքերիս,
Դու ես միակ իմ գանձը, դու ես գանձը գանձերիս:
Քեզ այնպիսի գանձ կուզեմ ես կտակել հայրաբար,
Որ չի կարող կտակել ուրիշ երկրում ոչ մի հայր, -
Ես քեզ այն եմ կտակում, որին այս մեծ մեր դարում
Փոքրիկ մարդիկ են բանտել ու շղթայել ամպերում.
Քեզ մեր սարն եմ կտակում, որ դուրս բերես սև ամպից,
Որ տուն բերես շալակած արդարությամբ մեր անբիծ,
ՈՒ կբերես, իմ բալիկ, թեկուզ քո խեղճ թաթիկով
Մեր սարն այս կողմ շուռ կտաս` արդարությանդ ուժն է ծով,
ՈՒ երբ բերես, իմ բալիկ, սիրտս էլ շիրմից կհանես,
Կբարձրանաս ու սիրտս ազատն ի վեր կտանես
ՈՒ կթաղես իմ սիրտը ձյուների տակ Մասիսի,
Որ շիրմում էլ` դարավոր հուր կարոտից չմրսի:
Քեզ Մասիսն եմ կտակում, որ դու պահես հավիտյան,
Որպես լեզուն մեր հայոց, որպես սյունը քո հոր տան:

Գտա

Հովհանես Շիրազ

Իմ մանկության դառն հուշեր,
Ու ես ձեր մեջ որբ տղա,
Բայց ահա խոր մի գիշեր
Որբանոցից ես փախա .
Մորս կարոտն իմ սրտին՝
Քաղաքն արի ոտնատակ,
Գտա միայն մեր բարդին
Ու մեր խրճիթն՝ ավերակ։

Ա՜խ, կոծում էր բարդիս դեռ՝
Թե ինչպես ձեռքն ասկյարի
Հորս թողել կիսամեռ,
Չէր թողել քարը քարի...
Բայց ու՞ր էր մայրս դալուկ,
Ա՜խ, նա էլ էր որբացել,
Արցունք դարձել ու մանուկ
Աչքիս մեջ էր մնացել։
Եվ հուշերի սրտամշուկ
Շշուկներն են վկայում,
Որբ մնացի և արցունք,
Եվ Շիրակիս շուկայում
Խուժանացա։ Եվ մի օր
Տեսա՝ սև հացը ձեռքին
Տուն էր գնում գլխիկոր
Հին շուկայից մի խեղճ կին։

Վրա պրծա ու ձեռքից
Հացն ուզեցի փախցնել,
Նա ետ դարձավ, բայց մեկից,
Ա՜խ, չիմացավ ինչ անել,
Եվ անունս շրթունքին՝
Ինձ գառի պես գիրկն առավ,
Ամուր սեղմեց իր կրծքին։

Եվ գլուխս էր գուրգուրում,
Սեղմում կրծքին իր մաշված,
Եվ աչքերս էր համբուրում,
Եվ ձեռքերս մրոտված,
Եվ կրկնում էր՝ <<Գի՛ժ ջան, գի՛ժ>> ։
Եվ լալիս էր , եվ գգվում,
Եվ դեռ մեր շուրջն ակնապիշ
Մարդիկ էին հավաքվում...

Բայց սիրտս, որ տարիներ
Կարոտել էր մոր գրկի,
Չէր հարցնում, թե ով էր,
Չէր մտածում ու կրկին,
Թեև, որպես մի թռչնակ,
Թպրտում էր կույր ու խեղճ,
Բայց զգում էր, որ մի տաք
Բույն էր գտել գրկի մեջ։

Նա խենթ փայում, փայփայում,
Եվ խայտում էր իմ հոգին,
Ու կարծես թե շուկայոււմ
Ինչքան հաց կար՝ ինձ տվին
Բայց նա հացն էլ մոռացած՝
Դեռ ինձ կրծքին էր սեղմում,
Ա՛խ, նա մայրիկս էր կորած,
Կորած որդուն տարավ տուն...

KKAROTEM KEZ HAVATA
KKAROTEM IM TANK EAK
KKAROTEM KO XOSKERIN,KO HAYACKIN KO CERKERIN..
AYDKAN KOPIT U AYDKAN NURB..
U ERB KI4NI IRIKUN@ U KVARVEN ASTXER@,
KAYCELES DU INC KRKIN,KZRUCENK U....
KEZ KASEM,TE VORKANEM KEZ KAROTEL
TE VORKANEM ES KEZ SPASEL....
U KBACVI ARAVOT@,U KCRVI IM ANUR4@
KMNA HUSH..DARN U KNKUSH...

URVAKAN DARCAC SER IM ANMORAC
DU HYUR ES DARCEL IM ERAZNERUM
GALIS ES HANKARC U HAMBYUR TALIS ,
MEK MRAYL U GORSH AMPERI NMAN,
VOROT ARCAKUM,KAM LALIS TXUR
EV LUR HERANUM .
BAYC UR ES, CHKAS CHEM TESNUM ES KEZ,
GUCE XROVEL, KAM XIST VCHREL ,
TE EL CHES GALU IM ERAZNERUM.
MITE MOLORVEL ,KORCREL ES CHAMPEN,
CHAMPEN ERAZIS.
GTIR AYN UXIN ,AYN POKRIK CHAMPEN ,
VOR@ KBERI HYUR IM ERAZUM .
KTESNEM KRKIN,KSEXMEM KRCQIS U
KPARATEM KAROTN IM HOQU.
TEKUZ ERAZUM.

Du pag mardes
Du shat Sarnes
Du ansirt es
Bajc du kyanq ess
Du indz hamar mi gandz es
Im matanu angin qarnes
Du im srti banalin es
Du im srtum miaknes
U Mtqeris Tagavornes
Du im prkichnes
Im angin yarnes
Du im spasvac aspetnes
U Te chgas du heranas
Te urishin gtnes erjankanas
Te korcnem kez djbaxtanam
Misht khishem kez ksirem
U kez hamar misht kaxotem...

Սի՛րտ իմ, դու նույնն ես, ինչպես որ առաջ,
Երբ խենթ էի ես ու դեռ պատանի:
Բայց չէ՞ որ հիմա՝ տարիքըս առած,
Արդեն և՛ խոհեմ և՛ հասուն դառած,
Չեմ ուզում թեթև քամին տատանի
Այն ծառը, որի հաստ բունը տեղ-տեղ
Անցած ու չանցած վերքերն անհամար
Կտցահարել են փայտփորի նման,
Դարձրել են փչակ, ուր բուն են գտել
Հիշողություններ, երազներ մեռած...
Մինչդեռ դու՛, սիրտ իմ, ինչպես և առաջ
Քո խենթության մեջ ինձ հետդ առած,
Տանում ես այստեղ, այնտեղ ես տանում,
Օտար տների կտուրն ես հանում,
Մտցընում օտար կտուր ու պարտեզ:
Եվ դու ինձ բնավ չես խղճում կարծես:
Դու մոռանում ես, որ իմ տարիքում,
Օտար ծառերին չեն գցում քարեր...
Ես խնդրում եմ քեզ՝ ինձ չխանգարե՜լ:
Թույլ տուր մոռանալ, դու քո աստվածը,
Որ քաղցր է կյանքում՝ ինչ գողացված է...
Ավաղ, բայց սիրտս էլ ինձ չի լսում...

Achqert voronq jptacel en indz,
Erbeq chem toxni vor txren hankar&
Shurtert voronq hamburel en indz,
Erbeq chem toxni vor schan hankar&
Dzerqert voronq gurgurel en indz
Erbeq chem toxni vor doxan hankar&
Isk qez vor kyanqum handipel es indz,
Erbeq chem toxni vor doxan hankar&.....

Ays ashxarhum ka mi hat mec patmutyun!
Du dardxel es im mtqerum haverjutyun!
Karcum ei te da ser e!
Baic da poqrik mi nver e!
Du dardzel es mi peri,
baic im srtum mi geri!
Spasel em qez andadar
Amisnerin anhamar.
U aprum em qes hamar sirts e ashxatum qez hamar!
Tanjvum em aranc qes!
Axr shat em sirum qez!!!!

- Xent Em.... AYO.... Es Xent Em....
Qo SIRO Dem.... Es Anzor Em....
Hishoxutyunner@ Jnjel.... Ankarox Em....
Miayn QEZZ Aveli Shat.... SIREL Karox Em....

Txur Em.... UR Es.... Inchu Koxqis Ches....
Inchu Aylevs Du Im SER@ Ches....
Inchu Mtqert.... Indznov Tarvac Chen....
Inchu.... Axx Inchu.... Du El Ime Ches....

Ar Aysor.... Im SER.... Der SIRUM EM QEZZ....
U Der Im SERN Em.... Es Hamarum QEZZ....
Apsos.... Shat Apsos.... Vor Ayspes Exav....
Vor Norastexc Mer SER@.... Ayspes Verjacav....
Hima Aprum Em.... Miayn Ayn Huysov....
Vor Mek Or.... Kdadarem Aprel....
Qo Masin Husherov....

Իմ սերը քեզ չտվեց ոչինչ...
Հալվեց երազս`ձեռքերիդ վրա,
Զուր էի փնտրում` հայացքս դեմքիդ,
Որ ինձ չլքես,որ կողքիս մնաս...

Իմ սերն այդպես էլ քեզ չհամոզեց,
Թե որքան խենթ եմ կարոտի հարցում,
Որ քեզ պատրաստ եմ կյանքովս պահել,
Միայն թե լինես կողքիս, իմ սրտում...

Իսկ դու ընտրեցիր մեկ այլ ճանապարհ,
Մեղադրեցիր ինձ իմ սիրո հարցում,
Եվ քո հայացքը` մերկ սառույց դարձած,
Կարոտս դարձրեց մի կապույտ մշուշ...

Բայց սերս քայլեց իր դժվար ճամփով,
Շատ հաճախ ապրեց միայն քեզ համար,
Մաքառեց անվերջ, տենչաց, որ մի օր
Նոր երազ դնի ձեռքերիդ վրա...

Ինչու է նաև այսպես պատահում.
Ինչ հարկավոր է, քիչ է պատահում,
Իսկ ինչ-որ պետք չէ, կա ամեն քայլում:
Ինչու, ասացեք, նոր հանդիպելիս`
Ոմանք անբիծ են իրենց ցույց տալիս,
Բայց հակառակն են հետո դուրս գալիս:
Ովքեր իրար հետ կապրեին սրտանց,
Ինչու են հաճախ լինում անջատված,
Ուրիշների հետ և չհասկացված:
Եվ ինչու ենք մենք մի պահ կուրանում,
Ինչու ենք միայն հետո իմանում,
Թե ով է լավը, բայց ընտրեցինք ում:

Քեզ պիտի գաղտնիք բացեմ ես հիմա,
Ես կգամ քեզ մոտ
Գուցե խենթացած սիրուց ու բախտից,
Գուցե խստադեմ, մռայլ, ինչպես մահ,
Մինչ ոսկորներս հոգնած աշխարհի
Սևից ու ստից:
Սակայն իմացիր,
Երբեք ես չեմ գա քեզ մոտ դիմակով.
Կգամ ինչպես կամ
Սիրիր, ինչպես կամ
Եվ, աղաչում եմ, դու էլ մի զուգվիր
Լուսապսակով,
Եղիր ինչպես կաս,
Սիրիր ինչպես կաս.
Քեզանից առաջ
Ցամաքած, տրտում ջրհոր էր հոգիս,
Դու եկար,
Եվ ես լցված եմ մի ծովի նման,
Բայց, աղաչում եմ,
Շողում խոսքերով ինձ մի ամոքիր,
Ատում եմ կեղծը
Ինձ իսկականն է հարկավոր միայն:
Հրդեհ մի խաղա
Եթե կրակդ մարել է իրավ.
Մի քաշվիր ցավից
Խաբվելու ցավը ավելի է մեծ.
Ստից շնչահեղձ այս աշխարհի մեջ
Արի գոնե մենք չխաբենք իրար..

Թե գնում ես, այնպես գնա, որ քեզանից իմ հոգու մեջ հետք չմնա…
Թե մնում ես, այնպես մնա, որ իմ սրտի ամեն անկյուն քեզնով լցվի ու լիանա…
Թե սիրում ես, այնպես սիրիր, որ հիանամ,
Որ հայացքիդ հանդիպելիս մի պահ կյանքից անէանամ,
Որ չլսեմ ոչ մի շշուկ, չտարբերեմ ցերեկ եւ մութ,
Որ տաք լինի ցուրտ ձմռանը,
Եվ զովանամ շոգ ամռանը…
Այնպես սիրիր, որ իմ սիրտը անվերջ թնդա,
Որ այլ աչքեր եթե ժպտան, չնկատեմ ու լուռ անցնեմ…
Սիրիր այնպես, որ արթնանամ՝ քեզ տեսնելու տենչանքով լի,
Որ երբ քնեմ, քեզ երազիս այցելելու համար միայն…
Այնպես սիրիր, որ խենթանամ…
Այնպես սիրիր, որ արբենամ…
Սիրիր այնպես, ինչպես…
Ես՝ ՔԵԶ…

Կա՞ արդյոք մի տեղ,
որտեղ կարող եմ փախչել ամենից
ու անէանա՜լ,
որտեղ մտքերս կարող են թռչել
ու ճախրել ազա՜տ`
չվախենալով քո մասին խորհե՜լ:
Կա՞ արդյոք մի տեղ,
որտեղ կարող եմ խենթանա՜լ մի քիչ
ու չվախենա՜լ,
որտեղ կարող եմ խելահե՜ղ սիրել
ու լինել սիրված`
չվախենալով մեր սերը կորցնե՜լ:
Կա՞ արդյոք մի տեղ,
որտեղ կարող ենք մեր սերը փրկել
ու երջանկանա՜լ,
որտեղ կարող ենք ապրել անարցունք`
Աստծո օրհնությամբ`
չվախենալով
մեր սերը երգե՜լ...

Կա՞ արդյոք մի տեղ...

Թե կա, պատրա՜ստ եմ
քեզ հետ ես թռչել
Դեպ անհայտություն,
Սիրո խե՜նթ աշխարհ...